Filtr HEPA w oczyszczaczu powietrza - co warto o nim wiedzieć?

Szukasz urządzenia, które pomoże Ci obronić się przed zanieczyszczeniami powietrza, smogiem i nieprzyjemnymi zapachami w najbliższym otoczeniu? Jeśli tak, powinieneś rozważyć zakup oczyszczacza powietrza. Ten kompaktowy sprzęt jest w stanie skutecznie przefiltrować powietrze w pokoju, usuwając z niego alergeny, szkodliwe składniki smogu, a nawet bakterie i wirusy. Zdecydowana większość oczyszczaczy wyposażona jest w filtr HEPA. To właśnie on stanowi najskuteczniejszą broń w walce z zanieczyszczeniami. W dzisiejszym artykule postaramy się wyjaśnić, jak działa filtr HEPA i jakie zanieczyszczenia jest w stanie usunąć. 

Filtr HEPA - co to jest?

Filtr HEPA to filtr powietrza, który cechuje się bardzo wysoką skutecznością usuwania zanieczyszczeń. Od czego pochodzi skrót? Nazwa filtra pochodzi od angielskich słów High Efficiency Particulate Air Filter lub High-Efficiency Particulate Arrestance, co w wolnym tłumaczeniu oznacza „filtr cząstek stałych o wysokiej skuteczności”. 

Filtry HEPA wykonuje się z bardzo cienkim materiałów filtracyjnych z włókna szklanego, a także innych tworzyw sztucznych, które mają włókna o zbliżonej wielkości i rozmieszczeniu. Z wyglądu arkusze włókna nieco przypominają bibułę, a złożone w kształt harmonijki zapewniają dużą powierzchnię filtracji przez niskim oporze powietrza. Po złożeniu włókna tworzą mikroskopijnej wielkości pory, co sprawia, że są w stanie przechwycić cząsteczki o różnych wielkościach, nawet tych mniejszych od 0,3 µm.

Historia filtru HEPA sięga czasów II wojny światowej. Został opracowany w Stanach Zjednoczonych przez Komisję Energii Atomowej na rzecz projektu Manhattan. Jego pierwotnym zadaniem było usuwanie radioaktywnych drobinek pyłu z powietrza, ponieważ stanowiły one zagrożenie dla zdrowia żołnierzy. Od tego czasu filtry mocno ewoluowały i dziś stosuje się je w sprzętach AGD oraz miejscach, gdzie należy zachować najwyższą czystość.

Jak działa filtr HEPA?

Zastosowane materiały oraz konstrukcja filtrów sprawiają, że w procesie filtracji wykorzystują trzy mechanizmy:

• Dyfuzję molekularną - drobne cząsteczki zanieczyszczeń w przypadkowych ruchach „wpadają” na włókno filtra.

• Bezpośrednie zaczepienie - gdy nieduże cząsteczki przepływają obok filtra,  przypadkowo „przyklejają się” do jego włókna.

• Osadzanie bezwładnościowe - cząstki o dużych rozmiarach i masach wypadają z toru lotu powietrza, a następnie uderzają w znajdujące się na ich drodze włókno.

Każdy z tych trzech mechanizmów oddziałuje na cząsteczki o różnych wielkościach, masach i prędkościach. Dzięki temu filtry HEPA zapewniają tak wysoką skuteczność filtrowania - są w stanie usunąć cząsteczki w rozmiarze od  0,003 µm do ponad 10 µm.

Klasy filtrów HEPA

Z racji tego, że filtry HEPA znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach, konieczne było ich znormalizowanie i stworzenie klasyfikacji. Określa je europejska norma EN1822: 2009, na której bazie powstała międzynarodowa norma ISO 29463:2011. Zgodnie z obowiązującymi normami, filtry możemy podzielić na trzy grupy:

• EPA (ang. Efficiency Particulate Air) - to skuteczne filtry powietrza.

• HEPA (ang. High Efficiency Particulate Air) - są to wysokoskuteczne filtry powietrza.

• ULPA (ang. Ultra Low Penetration Air) - w dosłownym tłumaczeniu są to filtry powietrza o bardzo niskiej penetracji. Cechują się one najwyższą skutecznością filtrowania i stosowane są jedynie w profesjonalnych systemach filtracji powietrza. 

Każda z tych grup dzieli się jeszcze na mniejsze klasy, które mają skuteczność filtracji określoną w procentach. 

Pełna klasyfikacja filtrów HEPA 

Gdzie jeszcze spotykany jest filtr HEPA?

Ze względu na wysoką skuteczność filtrowania, filtry HEPA są powszechnie stosowane nie tylko w oczyszczaczach powietrza, ale również innych urządzeniach, np. odkurzaczach, klimatyzatorach czy suszarkach do rąk. Poza tym wykorzystuje się je w obiektach, w których ważna jest sterylność, czyli w:

• szpitalach, gabinetach lekarskich i dentystycznych,

• laboratoriach,

• przemyśle farmaceutycznym,

• przemyśle spożywczym,

• przemyśle elektronicznym,

• schronach wojskowych,

• komorach laminarnych,

• elektrowniach jądrowych.

Filtr do oczyszczacza Samsung CFX-C100/EU

219.00 zł

Zobacz szczegóły

Filtr do oczyszczacza Philips NanoProtect HEPA FY2422/30

229.00 zł

Zobacz szczegóły

Co usuwa filtr HEPA w oczyszczaczach powietrza?

Filtry HEPA do oczyszczacza powietrza są w stanie usunąć zanieczyszczenia stałe, takie jak:

• Pyły zawieszone, w tym cząsteczki PM2.5, PM10 i PM1 - są to składniki smogu, bardzo szkodliwe dla naszego zdrowia, gdyż z łatwością przedostają się do naszego układu oddechowego i krwiobiegu.

• Pyłki drzew i kwiatów, zarodniki pleśni i alergeny roztoczy - są to czynniki, które wywołują reakcje alergiczne.

• Kurz i sierść zwierząt - osiadają one na podłogach, meblach, dywanach i innym wyposażeniu domu.

• Niektóre bakterie, wirusy i zarodniki grzybów - mogą wywoływać choroby.

W dobie pandemii wiele osób zastanawia się, czy oczyszczacze usuwają koronawirusa. Odpowiedź na to pytanie brzmi: tak i nie. Nie każde oczyszczacza są w stanie usunąć wirusy. Natomiast na rynku można znaleźć kilka modeli, które mają potwierdzoną skuteczność w eliminacji koronawirusów. 

Jakie jeszcze filtry stosowane są w oczyszczaczach powietrza?

Z racji tego, że filtry HEPA nie są w stanie pochłonąć niektórych rodzajów zanieczyszczeń, producenci zazwyczaj stosują w oczyszczaczach powietrza filtrację wielostopniową. Dobrym przykładem jest oczyszczacz powietrza Samsung AX 40R3030WM, w którym producent zastosował trójstopniową filtrację. Oprócz filtru HEPA wyposażył go dodatkowo w filtr wstępny oraz filtr węglowy. Ten pierwszy wychwytuje duże cząsteczki zanieczyszczeń, m.in. kurz, włosy czy sierść zwierząt. Z kolei filtr węglowy usuwa zanieczyszczenia gazowe, takie jak: nieprzyjemne zapachy, dym tytoniowy, spaliny, oraz lotne związki organiczne (toluen, ksylen, benzen, etylobenzen, styren i formaldehyd). 

Źródło: www.samusng.com

Choć filtracja trójstopniowa jest najpopularniejsza, producenci stosują w swoich urządzeniach różne konfiguracje i rodzaje filtrów. Wyróżniamy zatem:

• Filtr węglowy - jest zbudowany z granulek węgla aktywnego, które mają zdolność do wychwytywania związków organicznych. Filtr węglowy ma rozbudowaną strukturę, złożoną z chłonnych porów. Nie występuje samodzielnie, tylko wspiera pozostałe filtry.

• Filtr termodynamiczny - usuwa zanieczyszczenia poprzez ich spalanie. Przeważnie w oczyszczaczu znajduje się ceramiczny rdzeń sterylizujący, który rozgrzewa się do wysokiej temperatury, nawet 200°C. W wyniku spalania z powietrza zostaje usuniętych nawet 99% szkodliwych mikroorganizmów. Zaletą filtru jest to, że nie trzeba go wymieniać. Natomiast wadą jest to, że nie jest zdolny do usuwania składników smogu i zanieczyszczeń gazowych. 

• Filtr elektrostatyczny (jonowy) - działa na zasadzie jonizacji powietrza, czyli wykorzystuje zasadę wytrącania elektrostatycznego. Generuje niewidoczne dla oka jony ujemne, które przyklejają się do cząsteczek naładowanych dodatnio, a następnie opadają na podłogę i zostają zassane przez oczyszczacz powietrza. 

• Filtr fotokatalityczny - do usuwania zanieczyszczeń wykorzystuje proces utlenienia. Zanieczyszczenia, które osiadają na powierzchni powłoki fotokatalitycznej są rozkładane do wody i dwutlenku węgla w wyniku zachodzących reakcji chemicznych. 

• Filtr wodny - jest to jeden z najprostszych typów filtracji, ponieważ zanieczyszczenia gromadzą się w wodzie, którą należy systematycznie wymieniać. Po co jeszcze w oczyszczaczach stosuje się taki filtr?  Choćby po to, aby nawilżyć powietrze.

Czyszczenie i eksploatacja filtra HEPA

Każdy filtr HEPA należy po pewnym czasie wymienić na nowy. Jak często zmieniać filtry? To zależy od producenta i modelu oczyszczacza. W niektórych przypadkach wystarczy wymieniać raz na kilka lat, a w innych co kilka miesięcy. Przykładowo w oczyszczaczu powietrza Samsung AX 40R3030WM okres żywotności filtrów wynosi od 6 miesięcy do jednego roku. Jednak jego rzeczywista żywotność będzie zależała przede wszystkim od stężenia zanieczyszczeń w powietrzu w danym pomieszczeniu oraz od czasu pracy. Im więcej zanieczyszczeń w powietrzu, tym krótsza żywotność filtra. Z racji tego, że trudno jest określić jego faktyczną żywotność, wielu producentów wyposaża swoje produkty we wskaźniki, które informują o konieczności wymiany filtra, tak jest choćby we wspomnianym oczyszczaczu powietrza Samsung.  

Wiele osób zastanawia się, czy czyścić filtry HEPA w oczyszczaczu. To zależy od rodzaju zamontowanego filtra - niezmywalne nie są przeznaczone do czyszczenia, natomiast zmywalne można myć pod bieżącą wodą. Mimo tego, że filtr HEPA może być zmywalny, nie jest on wielokrotnego użytku. Czyszczenie ma przedłużyć żywotność filtra, ale i tak po określonym czasie trzeba będzie wymienić go na nowy. Zazwyczaj producenci nie zalecają moczenia filtrów HEPA w wodzie - wystarczy ich regularne odkurzanie, np. jeden raz w miesiącu. Zawsze jednak należy postępować zgodnie z instrukcją obsługi producenta.

Ile kosztują filtry HEPA do oczyszczacza powietrza?

Wymiana filtrów HEPA w oczyszczaczu powietrza naraża nas na dodatkowe koszty. Niestety jest to konieczne, by oczyszczacz dobrze realizował swoje zadanie i dbał o czystość powietrza w pomieszczeniu. Wybierając oczyszczacz, warto dokładnie sprawdzić, ile pieniędzy będzie kosztowała nas wymiana filtrów. Może się bowiem zdarzyć tak, że zakup stosunkowo taniego urządzenia będzie nieopłacalny ze względu na wysoką cenę filtrów i częstotliwość ich wymiany. Przy dłuższym użytkowaniu rozsądniejszy będzie zatem zakup drogiego oczyszczacza, w którym filtry będziemy wymieniać stosunkowo rzadko. 

Warto zatem skorzystać z promocji, którą przygotowała marka Samsung - #akcjatlendobrysamsung. Po zakupie jednego z oczyszczaczy powietrza Samsung i wypełnieniu formularza rejestracyjnego otrzymamy filtr do zakupionego modelu urządzenia. Warto się spieszyć, gdyż akcja trwa tylko do 31 stycznia 2021 roku.